یکی از عواملی که بر نوع طراحی ساختمان‌ها تاثیر می‌گذارد، محدود بودن منابع انرژی و لزوم صرفه‌جویی در مصرف آن است؛ این موضوع طراحی بهینه و مناسب ساختمان‌ها را از دیدگاه مصرف انرژی ضروری می‌سازد. به همین منظور جهت‌گیری مناسب ساختمان با هدف کاهش بارهای حرارتی و برودتی و جلوگیری از اتلاف انرژی از اهمیت خاصی برخوردار است.

نقشه ساختمان شرقی غربی از برخی جهات دارای محدودیت‌هایی است که مربوط به نحوۀ قرارگیری ساختمان در محل جغرافیایی آن است. پلان ساختمان شرقی غربی نیاز به برخی عوامل مصنوعی و زاویه‌سازی‌هایی دارد که بتواند رفاه نسبی ساکنین را بهتر تامین کند.

می‌توان گفت جهت‌گیری کلی ساختمان به مواردی مانند وضعیت طبیعی زمین، میزان نیاز به فضاهای خصوصی، کنترل و کاهش صدا و نیز دو عامل باد و تابش آفتاب بستگی دارد. از طرف دیگر تلاش مهندسان معمار در طراحی پلان‌ ساختمان شرقی غربی به­ صورتی است که بتوانند بیشترین استفاده از نور خورشید را داشته باشند. زیرا نور خورشید به غیر از تامین روشنایی، تاثیر انکارناپذیری بر سطح نشاط و سلامت روحی ساکنان یک ساختمان دارد.

اما معماری در شهرهای بزرگ با بافت مسکونی متراکم محدودیت‌های دیگری را هم ایجاد می‌کند. یک زمین ممکن است از سه جهت با ساختمان‌های هم‌جوار مسدود شده باشد و لاجرم فقط به یک جهت جغرافیایی دید و نما داشته باشد. مورد دیگر مربوط به زمانی است که کوچه یا خیابان در جهت شمال به جنوب امتداد پیدا کرده باشد؛ در این حالت پلان و نقشۀ ساختمان‌ها شرقی غربی خواهد بود.

زمانی که دست طراح برای انتخاب جهت جغرافیایی بنا باز نباشد، باید با رعایت یک سری استانداردها نقاط قوت ساختمان را پررنگ کرده و نقاط ضعف را تا جای امکان کم‌رنگ کند.

چگونه خانه شرقی غربی را تشخیص بدهیم؟

برای تشخیص این‌که یک خانه شرقی غربی است یا خیر، باید از وسایل و روش‌هایی استفاده کنید که چهار جهت اصلی جغرافیایی را تعیین می‌کنند، مانند قطب‌نماها.

اما برخی شهرها یک نماد یا چشم‌انداز طبیعی و مشهود دارند که با دانستن جهت جغرافیایی آن، راحت‌تر می‌توانید باقی جهات را پیدا کنید. به طور مثال در شهر تهران رشته‌کوه البرز به صورت سراسری در قسمت شمالی شهر قرار دارد. اگر هوا پاک و صاف باشد، این کوه‌ها از هر نقطۀ شهر مشهود هستند.

پس اگر در شهر تهران هستید و به سمت کوه‌های البرز ایستاده‌اید دست راست شما جهت شرقی و دست چپ شما جهت غربی را نشان می‌دهد. البته این روش فقط زمانی جواب می‌دهد که تراکم و ارتفاع ساختمان‌ها به شما اجازه دیدن کوه‌ها را بدهد.

حال تصور کنید در یک کوچه که جهت آن شمال به جنوب است، رو به سمت شمال ایستاده‌اید. در این صورت ساختمان‌های سمت راست شما شرقی و ساختمان‌های سمت چپ شما غربی هستند. معمولا در ورودی ساختمان‌های غربی به حیاط باز می‌شود و پس از گذشتن از آن به ساختمان اصلی می‌رسید. در حالی که برای ساختمان‌های شرقی حیاط در قسمت پشتی قرار دارد.

اما زمانی وجود دارد که نحوۀ قرارگیری آپارتمان‌ها داخل یک ساختمان یا مجموعه به گونه‌ای است که برخی از آن‌ها خانه شرقی غربی محسوب شده و بعضی‌های دیگر دید شمالی جنوبی دارند. در این حالت پلان شرقی غربی نسبت به نقشۀ شمالی جنوبی دارای برخی مزایا و معایب است که در ادامه شرح داده می‌شود.

مزایای پلان ساختمان شرقی غربی چیست؟

چه کل پلان ساختمان شرقی غربی باشد و چه فقط برخی آپارتمان‌های آن دید شرقی غربی داشته باشند، ساکنان آن واحدها از این مزایا برخوردار هستند:

بخش غربی خانه دارای آفتاب روشن و طولانی‌مدت هنگام عصر است. به همین دلیل اتاق نشیمن این خانه‌ها معمولا در بخش غربی گذاشته می‌شود که تمام افراد خانه بیشترین استفاده از نور طبیعی را ببرند.

در خانه شرقی غربی اتاق‌خواب‌ها معمولا در قسمت شرقی قرار دارند. در این حالت از اولین ساعات طلوع خورشید اتاق‌ها روشن و سرزنده خواهند بود. بیدار شدن در یک اتاق روشن بسیار ساده‌تر از زمانی است که اتاق تا اواسط روز نیمه‌تاریک باشد.

اگر باد غالب منطقۀ جغرافیایی غرب به شرق یا برعکس باشد، با باز کردن پنجره‌های شرقی و غربی ساختمان جابه‌جایی هوا به سرعت و سهولت انجام می‌شود. این موضوع خصوصا صبح‌ها و برای تازه کردن هوای خانه اهمیت دارد.

نور غربی در عین حال که گرمای نور جنوبی را ندارد، بسیار روشن است. به همین دلیل نگهداری از گیاهان طبیعی و زنده در اتاق‌ها و بالکن‌های غربی، نور لازم را برای رشد آن‌ها تامین می‌کند.

معایب خانۀ شرقی غربی چیست؟

خانه‌های شرقی غربی در کنار مزایایی که دارند، دارای معایبی هم هستند که باعث می‌شود برخی افراد زندگی در چنین خانه‌هایی را نپسندند. برخی از این معایب به شرح زیر است:

اگر شما از افرادی هستید که با سحرخیزی میانۀ خوبی ندارند، اولین پرتوهای آفتاب که صبح زود وارد اتاق می‌شود ممکن است مایۀ مزاحمت‌تان شود. البته استفاده از یک پردۀ ضخیم این مشکل را برطرف می‌کند.

نور غربی که در ساعات عصر و تا غروب آفتاب از پنجرۀ غربی وارد خانه می‌شود، گاهی بسیار روشن و متمرکز است. تا جایی که ممکن است باعث آزار چشم بعضی از افراد شود. در این حالت استفاده از پرده‌هایی که بخشی از نور را فیلتر می‌کنند توصیه می‌شود.

دیوارهای شرقی و غربی در تابستان گرم­تر و در زمستان سردتر از دیوارهای جنوبی، جنوب شرقی و جنوب غربی می‌شود. به همین دلیل ایجاد دمای مطبوع داخل چنین ساختمان‌هایی هزینۀ بیشتری در پی خواهد داشت.

اگر جهت وزش باد غالب در منطقۀ جغرافیایی شرق به غرب یا برعکس باشد، نمای ساختمان‌های شرقی و غربی بیشتر مورد آسیب باد و باران قرار می‌گیرند.

نمونۀ پلان ساختمان شرقی غربی

همان‌طور که پیش از این اشاره شد ساختمان شرقی غربی دارای مزایای و معایب مخصوص به خود است. طراحی درست و اصولی پلان چنین ساختمان‌هایی می‌تواند روی نقاط قوت آن تاکید کرده و نقاط ضعف را کم‌رنگ‌تر کند. طراحان معمولا سعی می‌کنند در چنین نقشه‌هایی اتاق خواب را در قسمت شرقی گنجانده و فضاهایی مانند آشپزخانه و اتاق نشیمن را در قسمت غربی قرار دهند.

پلان شرقی غربی شمارۀ یک

این پلان آپارتمان ساده‌ای را با دو اتاق‌‍خواب نشان می‌دهد. جهت اصلی قرارگیری این آپارتمان شرقی غربی است. همان‌طور که استانداردها پیشنهاد می‌کنند، اتاق‌خواب‌ها دارای پنجرۀ شرقی هستند و اتاق پذیرایی و نشیمن آپارتمان دارای نورگیر غربی هستند.

پلان شرقی غربی شمارۀ دو

طراحی این پلان امروزی‌تر و فضای داخلی آن بیشتر است. همان‌‌طور که مشاهده می‌کنید در قسمت غربی پلان یک تراس قرار دارد که قسمت بیشتر نور اتاق پذیرایی و آشپزخانه از طریق آن تامین می‌شود. این آپارتمان دارای یک اتاق‌خواب اصلی و یک اتاق‌خواب کوچکتر است که در قسمت دیگر پلان قرار دارند و از نور شرقی برخوردار هستند.

اگر توجه کنید در هر دو پلان‌ بالا پنجرۀ حداقل یک اتاق‌خواب در راستای پنجرۀ اتاق نشیمن قرار دارد. این ویژگی باعث می‌شود با باز کردن هر دوی این پنجره‌ها، گردش هوا به خوبی داخل آپارتمان به گردش افتاده و هوای کهنه از فضا خارج شود.

هنگام انتخاب خانه شرقی غربی به چه نکاتی دقت کنیم؟

هرچند بیشترین نور طبیعی را پنجرۀ جنوبی دارد یا اتاق‌های شمالی در تابستان خنک‌تر هستند؛ اما این باعث نمی‌شود خانه‌های شرقی غربی کاملا امتیاز خود را از دست بدهند.

مسلما هنگام انتخاب خانه مسائل بسیاری مانند آرامش محیط، همسایه‌ها، دسترسی آسان به مراکز خرید آپارتمان، نقشۀ داخلی و… مد نظر افراد است. اگر خانه‌ای را که می‌پسندید پیدا کرده‌اید اما نگران آفتاب تندوتیز پنجرۀ غربی هستید، می‌توانید بالای پنجره آفتاب‌گیر نصب کنید. شاید هم نگران اتلاف بیشتر انرژی در خانۀ شرقی غربی باشید؛ در این حالت استفاده از شیشه‌های دوجداره کمک بزرگی به کم‌رنگ کردن این نقطه ضعف می‌کند.

اگر مشغول ساخت خانۀ خود هستید و شرایط قرارگیری زمین به شکلی است که فقط دید شرقی و غربی به ساختمان می‌دهد، سعی کنید از همان ابتدا روبروی پنجره‌های اصلی نهال بکارید که پس از چند سال هم به زیبایی و طراوت محیط خانه کمک کنند و هم به صورت یک فیلتر طبیعی در برابر آفتاب قرار بگیرند.

جمع‌‌‌بندی

خانه شرقی غربی در ساعات اولیۀ صبح نور خوبی در قسمت شرقی دارد و عصر تا غروب بخش غربی آن نورگیر خواهد بود.

در چنین خانه‌هایی سعی می‌شود اتاق خواب‌ها در بخش شرقی قرار بگیرند.

اتاق نشیمن و پذیرایی آپارتمان‌های شرقی غربی معمولا در قسمت غربی قرار می‌گیرد. زیرا هنگام عصر که خانواده در نشیمن جمع می‌شوند، نور طبیعی بیشتری دارد.

ساختمان‌های شرقی غربی در مقایسه با ساختمان‌های شمالی جنوبی، تابستان‌ها گرم‌تر و زمستان‌ها سردتر خواهند بود.

استفاده ار عایق‌های حرارتی مناسب و شیشۀ دوجداره، به کم شدن اتلاف حرارتی آپارتمان‌های شرقی غربی کمک می‌کند.

برای کنترل نوری که از پنجره‌های غربی وارد می‌شود می‌توان از پرده‌های ضخیم‌تر، سایه‌بان‌های مصنوعی یا سایۀ طبیعی درختان استفاده کرد.

مشارکت در ساخت چند سالی است که با اقبال خوبی از سمت صاحبان ملک‌های قدیمی و کلنگی روبه‌رو شده است. این قراردادها اگر به صوت درست و با رعایت حقوق طرفین پیش برود، سود رضایت‌بخشی به همراه خواهد داشت؛ زیرا در سال‌های اخیر و خصوصا در شهرهای بزرگ دیگر کمتر کسی ممکن است هم صاحب زمین باشد و هم سرمایه و تخصص لازم را برای ساخت بنای جدید در اختیار داشته باشد.

مشارکت در ساخت مزایای بسیار دارد که می ‌توان به این موارد اشاره کرد:

بهتر شدن مقاومت ساختمان نوساز نسبت به بنای قدیمی

رعایت اصول نوین و مدون مهندسی برای ساخت بنا

ایجاد فضای مسکونی به تعداد بیشتر

زیبایی ساختمان با توجه به سلیقه و استانداردهای روز

استفاده ار مصالح، روش‌ها و ماشین‌آلات مدرن برای ساخت بنا

اما شاید مهم‌ترین مزیت چنین قراردادی را بتوان سودی دانست که در کوتاه‌مدت عاید طرفین توافق می ‌شود. به همین دلیل، لازم است موارد حقوقی و عرفی را دربارۀ محاسبه سهم مالک و سازنده بشناسیم و با خیال راحت‌تر وارد عملیات ساخت‌وساز مشارکتی بشویم.

قدرالسهم و میزان سود مالک زمین و سازنده (دو طرف قرارداد) روی چه اصولی محاسبه می‌شود؟

برای تعیین میزان سهم هر کدام از طرفین قرارداد اصول رایجی وجود دارد که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم. البته نوسانات بازار مسکن و تزلزل قیمت‌ها، باعث می‌شود خیلی از افراد هنگام عقد قرارداد مشارکت در ساخت با ابهام و تردید مواجه شوند. در هر حال، در حالت عادی مبنای قیمت را بر وضعیت روز قرار می‌دهند.

به طور مثال در شهر تهران، فرمول محاسبۀ مشارکت در ساخت در هر منطقه بر مبنای «قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز در آن منطقه» قرار دارد.

با توجه به این اصل، اگر میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز در منطقه‌ای که قرار است مشارکت در ساخت آن‌جا انجام شود تا چهار میلیون و پانصد هزار تومان باشد، معمولاً تقسیم سود به صورت برابر (50-50) انجام می‌شود. در غیر این صورت و اگر متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز در آن منطقه بین 4.5 میلیون تا 5.5 میلیون تومان باشد، میزان سود تغییر کرده و سهم مالک زمین 55 درصد و سهم سازنده 45 درصد محاسبه می‌شود.

البته در حال حاضر و با توجه به قیمت مسکن، دیگر در کمتر منطقه‌ای شاهد قیمت‌های زیر 5 میلیون تومان برای هر مترمربع آپارتمان نوساز هستیم. در این حالت به غیر از تعیین فرمول مشارکت به صورت 60-40 درصدی، مبلغی نیز تحت عنوان «بلاعوض» محاسبه می‌شود. این مبلغ در ابتدای فرآیند مشارکت از طرف سازنده به مالک پرداخت می‌شود که وی بتواند در طول زمان ساخت و آماده‌سازی بنای جدید، در منزل دیگری ساکن شود.

میزان وجه «بلاعوض» بر چه مبنایی محاسبه می‌شود؟

مبلغ «بلاعوض» معمولا به صورت توافقی تعیین می‌شود و قانون خاصی دربارۀ آن وجود ندارد. اما عرفی که برای آن وجود دارد به این شرح است: تعیین مبلغ یک میلیون تومان به ازای هر مترمربع مساحت خانۀ کلنگی در منطقه‌ای که قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز آن بیش از شش میلیون و  پانصد هزار تومان است.

در باقی مناطق که قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز کمتر از این مبلغ است، وجه «بلاعوض» متغیر بوده و با توافق طرفین تعیین می‌شود.

آیا برای محاسبۀ بلاعوض در مشارکت در ساخت به غیر از عرف بازار، فرمول دیگری هم وجود دارد؟

بله. شما می‌توانید با استفاده از فرمول ریاضی زیر میزان سهم مشارکت را محاسبه کنید:

R = A% × D – G% × M

کل ارزش ملک    = M
قدرالسهم سازنده  = G 
کل هزینه ساخت   = D
قدرالسهم مالک    = A 
مقداربلاعوض     = R

مثال: 

ملکی به ارزش دو و نیم میلیارد  تومان که هزینه ساخت آن یک میلیارد و صد میلیون تومان  برآورد گردیده و نسبت سهم سازنده و مالک بترتیب 40% و 60% است.

2.500.000.000 × 40% – 1.100.000.000 × 60% = 340.000.000

همان‌طور که ‌می‌بینید مبلغی معادل سیصد و چهل میلیون تومان باید از طرف سازنده بابت مابه‌التفاوت ِساخت و به صورت بلاعوض  به مالک پرداخت گردد.

به زبان ساده‌تر می‌توانیم بگوییم مالک بخشی از  ملک خود را به سازنده می‌فروشد و سازنده به عوض مبلغ معامله، سهم مالک را می‌سازد و وجه تفاوت آن را نقد پرداخت می‌کند.

در زمینۀ میزان وجه «بلاعوض» چند نکته را به یاد داشته باشید:

اگر میزان وجه بلاعوض منفی باشد، باید قدرالسهم مالک کمتر شود.

اعتبار سازنده نیز می‌تواند در محاسبه بلاعوض در مشارکت در ساخت تاثیر داشته باشد؛ زیرا سازنده‌های معتبر و خوش‌نام معمولا وجه کمتری بابت بلاعوض پرداخت می‌کنند.

در زمینۀ محاسبۀ سهم مالک و سازنده در قرارد مشارکت در ساخت، چه نکات دیگری وجود دارد؟

بهتر است تمام مراحل ارزش‌گذاری ملک یا زمین، توسط کارشناسان زبده و رسمی انجام شود.

با توجه به نوسانات شدید قیمت در بازار مسکن، ممکن است در هر زمان توافق در رابطه با قدرالسهم طرفین با تغییراتی نسبت به آن‌چه در این مطلب بیان شد، انجام شود.

سعی کنید پیش از عقد و امضای قرارداد، تمام مفاد و بندهای آن را خوانده و به روشنی متوجه شوید.

نتیجه‌گیری:

در سال‌های اخیر و با توجه به محدود بودن منابع مالی افراد، قراردادهای مشارکت در ساخت با اقبال خوبی مواجه شده‌اند.

تعیین میزان سهم مالک و سازنده از پروژه، معمولا به صورت توافقی است و برای آن قانونی وجود ندارد. در هر صورت، اکثر افراد سعی می‌کنند در این زمینه از عرف و آن‌چه رایج است پیروی کنند.

در حال حاضر، محاسبه درصد مشارکت در ساخت با توجه به قیمت هر مترمربع آپارتمان نوساز در آن منطقه انجام می‌شود.

وجه بلاعوض هزینه‌ای است که در ابتدای پروژه توسط سازنده به مالک پرداخت می‌شود که وی بتواند برای خود و خانواده‌اش تا پایان عملیات ساخت، محل اسکان تهیه کند.

در دنیای مدرن امروز که مدام در حال تغییر و تحول است شاهد ساخت مصالح ساختمانی با استفاده از آخرین تکنولوژی های روز دنیا هستیم. مصالحی که هم اکنون در سراسر دنیا ساخته می شوند تابع علم و تکنولوژی هستند و از قابلیت ها و مزایایی برخوردارند که مصالح قدیمی فاقد آن می باشند. مصالح جدید همان مصالح قدیمی هستند که دستخوش تغییر و تحول شده اند. آنها نه تنها از نظر مواد تشکیل دهنده بلکه از نظر ظاهر و کاربرد نیز متفاوت گردیده اند. مصالحی که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفتند ویژگی ها و مزایای محدودی داشتند و به مروز زمان کیفیت اولیه خود را از دست داده و با فرسوده شدن منجر به کاهش عمر بنا می شدند. اما امروزه در حوزه ساخت و ساز مصالح جدیدی به بازار عرضه می شوند که با تنوع بسیار بالای خود به نیاز مشتریان پاسخ می دهند.

طراحی و ساخت بناهای امروزی متناسب با نیازهای بشر صورت می گیرد و به گونه ای متفاوت از گذشته است زیرا نه تنها نوع ساخت بلکه مصالحی که برای ساخت آن ها به کار می روند نیز نوین تر و با کیفیت تر می باشند. مهمترین مزیتی که مصالح مدرن برای بشر به ارمغان آورده ایجاد یک زندگی پر از آسایش و آرامش است..

بتن خودترمیم شونده

بتن متریالی بسیار مقاوم است که از آن برای ساخت سازه های مختلف استفاده می شود. این ماده از استحکام و مقاومت بسیار بالایی برخوردار است و یک متریال بسیار مهم در ساخت و ساز به شمار می آید. بتن ماده ای است که از ترکیب سیمان و سایر مواد افزودنی حاصل می شود و پس از خشک شدن ماده ای سخت و مقاوم ایجاد می کند. بتن خودترمیم شونده از گسترش ترک خوردگی ممانعت نموده و ترک ها را بازسازی و پر می نماید. این بتن با افزودن مواد ترمیم کننده به بتن معمولی تولید می شود و عمر بسیار بالایی دارد. عامل اصلی ترمیم ترک های بتن وجود کپسول های سیلیکات سدیم در ساختار بتن است. ترکیب سیلیکات سدیم با بتن آن را قادر می سازد تا آسیب های خود را ترمیم نماید.

بتن اسفنجی

بتن اسفنجی از مخلوط نمودن شن، ماسه، سیمان و آب تولید می شود و به علت وجود فضای خالی در این بتن، آب می تواند از آن خارج شود. مواد افزودنی که به این بتن افزوده می شوند نقش مهمی در نفوذناپذیری، میزان مقاومت، زمان گیرش بتن و … می گذارند، بنابراین می توان گفت مواد افزودنی عملکرد بتن اسفنجی را تقویت می کنند. گاز سیلیس، خاکستر بادی و سرباره از جمله افزودنی هایی هستند که دوام و استحکام بتن را در برابر ترک خوردگی و نفوذپذیری افزایش می دهند. بتن اسفنجی آب باران را به منابع زیرزمینی هدایت می کند و مانع از آب گرفتگی معابر و خیابان ها می شود. از این بتن می توان به منظور پر کردن ذخایر زیرزمینی، زیرسازی چمن ها، جلوگیری از یخ زدن آب برف و باران در سطح زمین و … استفاده نمود.

بتن رسانای نور

هرگاه نام بتن به گوش ما می خورد، استحکام و سختی آن در ذهن تداعی می شود. با این وجود تصور بتنی با خاصیت رسانای نور کمی دور از ذهن می باشد. اما این بتن نمونه ای از مصالح ساختمانی جدید می باشد. در ساخت این بتن از سیمان و درصد کمی فیبر شیشه ای استفاده شده است. درصد استفاده از فیبر شیشه ای، در حدود ۴ درصد از وزن کل بتن می باشد. استفاده از فیبرهای شیشه ای باعث انتقال نور از بتن می شود. از ویژگی های این بتن ها می توان به بازتاب نور با همان رنگ واقعی نور اشاره کرد.

ورق های پلی کربنات

پلی کربنات از خانواده ترمو پلاستیک می باشد. ورق های پلی کربنات نمونه ای از محصولات ساختمانی جدید می باشد که می توان از آن ها به جای شیشه های معمولی استفاده کرد. ورق های پلی کربنات سفافیتی مشابه به شیشه داشته و از استحکام بالایی برخوردار می باشد. از جمله ویژگی های این ورق ها می توان به دارا بودن خاصیت UV اشاره کرد. بنابراین استفاده از آن ها باعث می شود اشعه های مضر خورشید از آن ها عبور نکند. این ورقه از وزن بسیار پایینی برخوردار می باشند و علاوه بر استفاده از آن ها به جای شیشه های معمولی می توان از آن ها برای اجرای سقف کاذب و ورودی پارکینگ ها استفاده کرد. ورق های پلی کربنات در رنگ های مختلف در دسترس می باشند.

بتن رومی

از دیگر مصالح ساختمانی جدید که می توان در ساخت و ساز موزد استفاده قرار داد، بتن رومی می باشد. بتن رومی در مقایسه با بتن مدرن سبک تر و در عین حال مقاوم تر می باشد. تفاوت این بتن با بتن مدرن عدم استفاده از پرتلند در آن می باشد. این بتن از عمر طولانی تری نیز برخوردار می باشد.

سالید سرفیس

سالید سرفیس یا پلی استون ها از جمله مصالح ساختمانی جدید شناخته می شود. این مصالح به صورت پانل ها مسطح موجود بوده و در صنعت ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. در ترکیب و ساخت این مصالح از مواد شیمیایی مانند اکریلیت ها، بوکسیت ها، رنگدانه های پلاستیکی، رزین های پلی استر و سنگ های مرمر با خاصیت مرمریت استفاده شده است. سالید سرفیس ها ظاهری شبیه به سنگ های تزئینی دارند. از این رو می توان از آن ها به جای سنگ ها نیز استفاده کرد. از مزایای استفاده از پلی استون ها تنوع بالای رنگ آن ها می باشد.

بلوک سبک

در تشکیل بلوک های سبک از آب، سیمان و دانه های مخصوص استفاده شده است. همان طور که از نام آن پیداست، این بلوک ها بسیار سبک در عین حال مقاوم هستند. چگالی بلوک های سبک در حدود ۱۷۰۰ کیلوگرم بر مترمکعب می باشد. نحوه استفاده از این بلوک ها در مقایسه با انواع مصالح مشابه بسیار سریع تر می باشد. از دیگر مزایای این بلوک ها می توان به سازگاری آن ها با محی زیست اشاره کرد.

پانل کامپوزیت آلومینیومی

این پانل ها که برای نماسازی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند از دو لایه ورق آلومینیومی که مابین آنها پلی اتیلن قرار گرفته، ساخته می شوند. پردازش این پانل ها بسیار آسان است و عملکرد مکانیکی آن ها فوق العاده می باشد. پانل کامپوزیت آلومینیومی در برابر عوامل محیطی مختلف از جمله گرد و غبار، تابش نور آفتاب، نم و رطوبت، ضربه، تغییرات دمایی، انجماد، انبساط و … دوام و طول عمر بالایی دارد و زیبایی فوق العاده ای به نمای ساختمان می بخشد. این پانل ها در برابر حرارت و آتش دچار آسیب نمی شوند و به علت تنوع رنگ بسیار بالا مورد پسند تمام افراد  با سلیق های متفاوت قرار می گیرند.

کاشی حرارتی

کاشی های حرارتی به آن دسته از کاشی هایی گفته می شود که حرارت تولید می کنند. لعاب این کاشی ها رسانای جریان الکتریسیته است و وقتی اختلاف ولتاژ به آن داده می شود، کاشی گرم شده و حرارت تولید می کند. بدنه کاشی یک عایق حرارتی است و اختلاف ولتاژی که به لعاب اعمال می شود تماماً به حرارت تولید شده و هدر نخواهد رفت. کاشی حرارتی دوام و استحکام بالایی دارد و از آب بندی مناسب برخوردار می باشد.

ساندویچ پانل دکورایتو

ساندویچ پانل دکوراتیو از جمله مصالحی است که برای سقف، دیوار، کانکس، پارتیشن بندی و … مورد استفاده قرار می گیرد. در تولید این پانل ها از ورق گالوانیزه به عنوان لایه رویی، فوم پلی یورتان به عنوان لایه میانی و فویل آلومینیوم در پشت پانل استفاده می شود. این پانل ها از مقاومت بسیار بالا در برابر ضربه برخوردارند و دچار خوردگی، فرسایش و پوسیدگی نخواهند شد. نصب این پانل ها آسان است و مدت زمان زیادی صرف آن نمی گردد. تنوع طرح و رنگ ساندویچ پانل ها باعث شده افراد به استفاده از آنها در ساختمان خود تمایل پیدا کنند. مقاومت در برابر انقباض، انبساط، صوت، حرارت و زلزله نیز از دیگر ویژگی های بارز این نوع پانل های دکوراتیو می باشد.

 شیشه هوشمند

شیشه هوشمند که به شیشه مات شونده نیز معروف است به شیشه ای گفته می شود که از حالت شفاف به مات و برعکس تبدیل می شود. در روز که نیاز به ورود نور خورشید است می توان شیشه را شفاف نمود و در شب برای ایجاد حریم خصوصی آن را مات کرد. قابلیت پخش تصاویر نیز از جمله قابلیت های این شیشه است. به راحتی با استفاده از یک ویدئو پروژکتور می توان تصاویر را بر روی این شیشه نشان داد. این شیشه ها در رنگ های توسی، صورتی، برنز و … به بازار عرضه می شوند و در حالت روشن، میزان شفافیت آنها بالاست. مصرف برق شیشه هوشمند ۵ وات در هر متر است و عمر مفید آن ۱۰ سال می باشد. ساختار شیشه مات شونده از چند لایه تشکیل شده است. از پانل های شیشه هوشمند نه تنها برای درب و پنجره بلکه به عنوان پارتیشن برای تفکیک فضا نیز می توان استفاده نمود.

سنگ نورگذر

سنگ نورگذر به عنوان یکی از مصالح نوین و جدید شناخته می شود. این سنگ ها علاوه بر زیبایی بی اندازه می توانند به عنوان متریالی کاربردی نیز مورد استفاده قرار گیرند. از لحاظ کاربردی می توان از این سنگ برای نورپردازی در طراحی دکوراسیون داخلی استفاده کرد.

یکی از قسمت های ساختمان که در مواقع بروز زلزله مورد آسیب قرار میگیرد سقف است که در مقایسه با سایر اجزاء ساختمان خسارات بیشتری به جا میگذارد. سقف های سنگین و یکپارچه در اثر نیروی ناگهانی زلزله تلفات بسیاری را وارد کرده و فضای معماری را بهم میزنند. به همین دلیل استفاده از مصالح مناسب و سبک سازی سقف سازه اهمیت بسیار زیادی دارد. امروزه با پیشرفت تکنولوژی, مهندسین و معماران ساختمانی سعی در ساخت سقف های سبک به منظور بالا بردن ایمنی ساختمان دارند. از انواع سقف های سبک میتوان به سقف کوبیاکس اشاره نمود. این نوع سقف از جدیدترین نمونه سقف های سبک است که در پروژه ساخت و ساز مکان های مختلف کاربرد دارد.

سقف کوبیاکس

سقف کوبیاکس, Cobiax نوعی سقف سبک محسوب میشود که بر اساس ایجاد فضاهای تو خالی درون دال بتنی مسلح طراحی شده است. مدول های سقف کوبیاکس در دو نوع گوی تخت و گوی کروی شکل طراحی و اجرا میشوند این گوی ها از پلی اتیلن یا پلی پروپیلن ساخته میشوند و دوستدار محیط زیست هستند. گوی تخت, slim line در دال هایی که ضخامت کمتری دارند مورد استفاده قرار میگیرد و ارتفاعی بین ۱۰ تا ۲۲ سانتی متر دارد. گوی کروی شکل, Eco line در دال هایی با ضخامت بالاتر کاربرد دارد و ارتفاع آن بین ۲۵ تا ۴۵ سانتی متر است. این نوع گوی ها قابل استفاده در دهانه های بتنی عریض میباشند و باعث میشوند ظرفیت باربری معادل دال کاملا بتنی باشد. گوی های کوبیاکس ۱۰۰ درصد قابل بازیافت بوده و در حد فاصل آرماتوربندی های بالا و پایین به راحتی میتوان آنها را قرار داد.

تکنولوژی سقف کوبیاکس بر اساس سقف های دال بتنی دو طرفه است که با حذف بار مرده غیر سازه ای خاصیت باربری دو محوره همچنان حفظ میشود. با شکل گیری لایه بتنی مقاوم در بالا و پایین دال و با شکل گیری تیرچه های داخلی در دو امتداد به دلیل قرار دادن گوی ها در سراسر فضای میانی دال بتنی, باربری مناسبی برای این دال ایجاد میشود.

اجزای سقف کوبیاکس

مدول قفسه ای (گوی های پلاستیکی تو خالی و خرپای فولادی)

دال بتنی مسلح

بتن ریزی در سقف کوبیاکس

بتنی که در اجرای سقف کوبیاکس مورد استفاده قرار میگیرد بتن معمولی ست. بتن ریزی این نوع سقف در دو مرحله انجام میشود. شکل کروی گوی های کوبیاکس عملیات بتن ریزی را آسان میکند و میزان ویبره لازم را کاهش داده به صورتی که نیازی به انجام عمل ویبره در جهات مختلف مابین گوی ها نیست. مدول های سقف کوبیاکس میزان بتن مصرفی را کاهش میدهند و حرکت بتن در عملیات بتن ریزی را آسان میکند.

مزایای سقف کوبیاکس

با استفاده از سقف کوبیاکس میزان بتن و فولاد مصرفی کاهش می یابد و این امر از نظر اقتصادی بسیار مقرون بصرفه است.

این نوع سقف بار اضافی بر ساختمان وارد نمیکند و در هنگام وقوع زلزله میزان خطرات ناشی از آن را میکاهد.

گوی های کوبیاکس ضد اشتعال هستند و مقاومت آنها در برابر آتش بالاست و نوعی عایق حرارتی برای ساختمان محسوب میشوند که در هنگام وقوع آتش سوزی باعث تخریب و ریزش سازه نمیشوند.

اجرای سقف کوبیاکس در مقایسه با سایر سقف های معمولی در مدت زمان کوتاه تری صورت میگیرد.

با استفاده از این نوع سیستم سقفی عمر مفید ساختمان طولانی تر میشود.

سقف کوبیاکس نوعی عایق صوتی محسوب میشود که از انتقال سر و صدا جلوگیری میکند.

این سقف ها مقاومت خمشی, برشی و سختی بالایی دارند.

صنعت ساختمان یکی از مهم ترین صنایع در کشور است که با پیشرفت علم و تکنولوژی و پر رنگ شدن اهمیت آن روز به روز شاهد نظارت بیشتر بر طراحی و اجرای سازه های مختلف هستیم. هر چه سرمایه گذاری و نظارت بر این صنعت بیشتر باشد، شاهد رشد و شکوفایی بیشتری خواهیم بود. همانطور که می دانید بنیادی ترین بخش هر سازه، اسکلت آن است، از این رو همواره توجه ویژه بدان معطوف می گردد. اسکلت ساختمان باید از دوام و استحکام کافی برخوردار باشد تا در برابر عوامل و فشارهای مختلف پا برجا باقی مانده و ایمنی ساختمان را تضمین کند.

در حال حاضر ساختمان ها در کشور به دو روش اسکلت فلزی و اسکلت بتنی ساخته می شوند که انتخاب هر کدام از این دو روش به فاکتورهای متعددی نظیر منطقه آب و هوایی، میزان بودجه، شرایط و کیفیت اجرا، مسائل فنی سازه و … مرتبط است و تشخیص آن بر عهده مهندسین باتجربه می باشد. مهندسین و کارفرمایان با بررسی عوامل مختلف نوع اسکلت بندی بنا را تعیین می کنند. در این نوشته از ساختمانچی به معرفی و بررسی معایب و مزایای اسکلت فلزی ساختمان می پردازیم. با ما همراه باشید.

اسکلت فلزی از گذشته های دور تا امروز در ساختمان ها اجرا می شود و مقاومت بالای آن در برابر عوامل مختلف باعث شده این نوع اسکلت بندی در اکثر سازه ها و ساختمان ها به چشم بخورد. اسکلت فلزی همانطور که از نامش پیداست با استفاده از مقاوم ترین متریال یعنی فولاد ساخته می شود. پیشینه اجرای این روش در بحث ساخت و ساز بسیار طولانی است. در اوایل این سازه ها را با استفاده از چدن می ساختند اما با گذشت زمان چدن جای خود را به آهن چکش خوار داد و امروزه تنها از فولاد در اجرای این سازه استفاده می شود. از این رو اسکلت فلزی این روزها با نام اسکلت فولادی نیز شنیده می شود.

در اجرای اسکلت فلزی از تیر، ستون و فولاد استفاده می شود. در این سازه ها نحوه قرارگیری ستون ها به شکل عمودی و افقی است، از این رو آن ها از تعادل نسبی برخوردار هستند. تمام مراحل کنترل کیفیت اسکلت فلزی تحت نظارت قرار می گیرند، به همین دلیل می توان گفت این سازه، اسکلتی مقاوم و قابل اطمینان برای ساختمان در نظر گرفته می شود.

از جمله مزایای این نوع اسکلت بندی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

اسکلت فلزی از جمله سازه هایی است که در شهرهای مختلف خصوصاً شهرهای بزرگ مورد توجه قرار می گیرد زیرا امکان استفاده از آن در شلوغ ترین مکان ها وجود دارد.

کیفیت سازه با استفاده از اسکلت فلزی بالا رفته و میزان پرتی مصالح به میزان قابل توجه کاهش می یابد.

وزن اسکلت فلزی در مقایسه با اسکلت بتنی کمتر است، به همین دلیل وزن ساختمان با اجرای این نوع اسکلت بندی کاهش می یابد.

خواص این نوع اسکلت در تمام قسمت های آن یکنواخت است و به دلیل نظارت دقیق بر تولید فولاد می توان نسبت به یکسان بودن ویژگی آن در تمام قسمت ها مطمئن بود.

ساختمان هایی که با اسکلت فولادی ساخته می شوند به مدت طولانی دوام خود را حفظ خواهند کرد.

سرعت اجرای اسکلت فلزی و نصب قطعات آن در مقایسه با اسکلت بتنی بالاتر است و در مدت زمان کمتری می توان این سازه را به اتمام رساند.

استحکام و مقاومت بسیار بالای قطعات اسکلت فلزی باعث شده از آن در سازه های مرتفع و مکان هایی که زمین آن سست است استفاده شود.

شکل پذیری فولاد بالاست و قدرت آن در برابر تحمل ضربه و نیروهای دینامیکی فوق العاده می باشد.

یکی از ویژگی های بارز اسکلت فلزی قابلیت مقاوم سازی آن است. برای مثال اگر به دلایل مختلف سازه مقاومت بالایی نداشته باشد می توان قطعات را با جوش یا پرچ کردن مقاوم نمود و قطعات جدید به آن افزود.

تیرها و ستون های اسکلت فلزی به نسبت اسکلت بتنی از سایز و حجم کمتری برخوردار هستند، از این رو در ساختمان های بتنی فضای مرده بیشتر از سازه های فلزی می باشد.

با استفاده از اسکلت فلزی می توان حجم فونداسیون را کاهش داد.

رفتار سازه فولادی در برابر انفجار در مقایسه با سازه بتنی بهتر است.

قطعات سازه فلزی را می توان مجدداً استفاده نمود، خصوصاً اگر با روش پیچ و مهره اجرا شده باشد.

فولاد از خاصیت ارتجاعی مناسب برخوردار است و نسبت به تنش های بزرگ مقاوم می باشد.

با اجرای اسکلت فلزی سطح زیر بنا را می توان افزایش داد.

استحکام سازه های فلزی در مقابل فشارهای ناشی از زلزله بالا است.

شکل پذیری، قابلیت جوشکاری و خم پذیری از ویژگی های منحصر بفرد فولاد است، از این رو اجرای اسکلت فلزی به نسبت اسکلت بتنی مزایای بیشتری در پی خواهد داشت.

در صورت ایجاد هر گونه عیب و ایراد در سازه فلزی می توان بدون تخریب و از بین رفتن آن در جهت تعمیر و رفع عیب اقدام نمود.

معایب اسکلت فلزی به شرح زیر می باشند:

فولاد در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاومت بالایی ندارد، در نتیجه در اثر خوردگی قطعات ممکن است ابعاد آن ها کاهش یافته و به تعمیر و نگهداری نیاز پیدا کنند.

در اسکلت فلزی اصولاً تعداد قطعات فلزی زیاد اما ابعاد آن ها کوچک است، از این رو گرایش آن ها نسبت به کمانش یک عیب بزرگ محسوب می شود.

عدم جوشکاری مناسب قطعات و نظارت دقیق مهندسین ممکن است مقاومت سازه را با مشکل رو به رو کند.

در صورت افزایش دمای اسکلت فلزی به ۵۰۰ الی ۶۰۰ درجه، مقاومت و تعادل ساختمان به خطر می افتد.